تابحال برایتان پیش آمده که موقع اجرای یک بازی سنگین، افت فریم‌های آزاردهنده تجربه کنید؟ یا شاید هنگام رندرگیری در نرم‌افزارهای گرافیکی مثل Premiere Pro، حس کنید لپ‌تاپ شما دیگر توان پردازش ندارد؟ اگر گیمر، طراح گرافیک، تدوینگر ویدئو یا حتی یک کاربر حرفه‌ای هستید، احتمالاً این سوال برایتان پیش آمده که «آیا میشود کارت گرافیک لپ تاپ را عوض کرد» یا «آیا می توان کارت گرافیک لپ تاپ رو ارتقا داد»
در بیشتر لپ‌تاپ‌ها پاسخ به سوال امکان ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ خیر است؛ اما راه‌هایی برای افزایش قدرت گرافیکی وجود دارد. برخی مدل‌های خاص امکان تعویض کارت گرافیک را دارند و در برخی موارد، می‌توانید کارت گرافیک اکسترنال برای لپ تاپ تهیه کنید و قدرت پردازشی را بالا ببرید. اما آیا این روش‌ها برای همه مناسب‌اند؟ چه لپ‌تاپ‌هایی قابلیت ارتقا دارند؟ آیا ارتقا و خرید کارت گرافیک جدید واقعاً ارزش هزینه و دردسرش را دارد؟
در ادامه این مقاله تکنولایف قصد داریم تمام این سوالات را بررسی و به شما کمک کنیم تا بهترین تصمیم را برای ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ بگیرید؛ پس در ادامه با ما همراه باشید.
آیا ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ امکان پذیر است؟
ارتقای کارت گرافیک در لپ‌تاپ‌ها یکی از ذغذغه‌های اصلی کاربران حرفه‌ای، گیمرها و طراحان گرافیک است. اما برخلاف کامپیوترهای رومیزی که تعویض و ارتقای کارت گرافیک ساده است، در لپ‌تاپ‌ها این فرآیند با محدودیت‌ها و چالش‌های خاصی همراه است که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
تفاوت کارت گرافیک لپ‌تاپ با دسکتاپ
کارت گرافیک کامپیوترهای رومیزی یا دسکتاپ به‌صورت ماژولار طراحی شده و به‌راحتی می‌توانید آنها را تعویض یا ارتقا دهید. این کارت‌ها از طریق اسلات‌های PCI Express به مادربرد متصل می‌شوند. اما در بسیاری از لپ‌تاپ‌ها، کارت گرافیک به‌صورت یکپارچه با مادربرد طراحی شده و روی مادربرد لحیم شده است؛ در نتیجه امکان جداسازی یا تعویض آن وجود ندارد. حتی در مدل‌هایی که از کارت‌های گرافیک مجزا استفاده می‌کنند، کارت گرافیک به‌صورت سفارشی برای همان مدل طراحی شده‌اند و قابلیت ارتقای بسیار محدود است.
بررسی انواع کارت گرافیک لپ‌تاپ
قبل از اینکه بخواهید برای ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ اقداک کنید باید بدانید کارت گرافیک لپ‌تاپ شما از چه نوعی است. به همین منظور در این قسمت انواع کارت گرافیک لپ تاپ را بیان می‌کنیم و به شما می‌گوییم چطور تشخیص دهید که کارت گرافیک چیست؟
کارت گرافیک داخلی (Integrated): این نوع کارت گرافیک درون پردازنده (CPU) تعبیه شده و از حافظه رم سیستم برای پردازش‌های گرافیکی استفاده می‌کند. این کارت‌ها برای کارهای روزمره و سبک مناسب هستند، اما در اجرای برنامه‌ها و بازی‌های سنگین گرافیکی محدودیت دارند.
کارت گرافیک مستقل (Dedicated): این کارت‌ها به‌صورت مجزا و با حافظه اختصاصی (VRAM) طراحی شده‌اند و عملکرد بهتری در پردازش‌های گرافیکی سنگین دارند. این نوع کارت گرافیک برای گیمرها، طراحان گرافیک و افرادی که با نرم‌افزارهای سه‌بعدی کار می‌کنند، مناسب هستند.
چطور مدل کارت گرافیک لپ تاپ را بفهمیم؟
برای دانستن مدل کارت گرافیک لپ تاپ روش‌های مختلفی وجود دارد که 3 مورد از ساده‌ترین آنها عبارتند از:
روش 1: بررسی از طریق Task Manager ویندوز
کلیدهای Ctrl + Shift + Esc را فشار دهید تا Task Manager باز شود.
به تب Performance بروید.
در ستون سمت چپ، روی GPU 0 (یا GPU 1 در صورت وجود دو کارت گرافیک) کلیک کنید.
مدل کارت گرافیک شما در بالا سمت راست نمایش داده میشود.
روش 2: استفاده از DirectX Diagnostic Tool
کلید Win + R را فشار دهید و عبارت dxdiag را تایپ کنید.
در پنجره باز شده، به تب Display بروید.
اطلاعات کارت گرافیک شما در قسمت Device نمایش داده میشود.
روش 3: بررسی از طریق Device Manager
کلیدهای Win + X را فشار داده و گزینه Device Manager را انتخاب کنید.
روی Display adapters کلیک کنید تا مدل کارت گرافیک نمایش داده شود.
اگر دو گزینه وجود دارد، یکی گرافیک داخلی (Integrated) و دیگری گرافیک مستقل (Dedicated) است.
روش های ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ
حال که مدل کارت گرافیک لپ تاپ‌تان را شناختید می‌توانید با توجه به مدل آن یکی از روش‌های زیر را برای ارتقا و افزایش قدرت گرافیکی دستگاه به کار ببرید.
کارت گرافیک داخلی را تعویض کنید
اگر برایتان سوال شده که آیا میشود کارت گرافیک لپ تاپ را عوض کرد؟ باید بگوییم امکان تعویض کارت گرافیک در لپ‌تاپ به مدل آن بستگی دارد. بیشتر لپ‌تاپ‌ها از کارت گرافیک‌های لحیم‌شده (Soldered) روی مادربرد استفاده می‌کنند، که قابلیت تعویض ندارند. اما برخی لپ‌تاپ‌های گیمینگ و ورک‌استیشن‌های حرفه‌ای، از کارت‌های گرافیک ماژولار (MXM) پشتیبانی می‌کنند که قابل تعویض هستند. اما چگونه متوجه شویم که لپ‌تاپ ما از تعویض کارت گرافیک پشتیبانی می‌کند؟
برای دانستن این موضوع باید مدل لپ‌تاپ خودتان را در سایت سازنده جستجو کنید و ببینید آیا از استاندارد MXM پشتیبانی می‌کند یا خیر. همچنین بررسی کنید که آیا کارت گرافیک به‌صورت ماژولار نصب شده یا روی مادربرد لحیم شده است.
اغلب لپ‌تاپ‌های گیمینگ رده‌بالا مانند برخی مدل‌های Alienware، MSI و Clevo اغلب امکان تعویض دارند.
از کارت گرافیک اکسترنال برای لپ تاپ استفاده کنید
از کارت گرافیک اکسترنال برای لپ تاپ استفاده کنید
اگر نمی‌توانید کارت گرافیک داخلی را ارتقا دهید؛ بهترین راه‌حل، استفاده از کارت گرافیک اکسترنال (eGPU) است. این روش شامل اتصال یک کارت گرافیک دسکتاپ به لپ‌تاپ از طریق درگاه Thunderbolt 3 یا 4 است. با اینکار قدرت گرافیکی برای بازی و طراحی به میزان چشمگیری افزایش یافته و حتی بعد از مدتی می‌توانید دوباره کارت گرافیک را ارتقا دهید یا آن را تعویض کنید. این روش برای کاربرانی که از لپ‌تاپ برای گیمینگ یا تدوین ویدیو استفاده می‌کنند، ایده‌آل است. اما معایبی هم دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کارت گرافیک اکسترنال و داک (eGPU enclosure)قیمت بالایی دارد.
عملکرد کارت گرافیک نسبت به نصب روی دسکتاپ ضعیف‌تر است؛ زیرا پهنای باند Thunderbolt محدودیت دارد.
در برخی لپ‌تاپ‌ها درگاه Thunderbolt 3 یا 4 وجود ندارد.
عملکرد گرافیکی را بدون تعویض کارت گرافیک بالا ببرید
اگر امکان ارتقا سخت‌افزاری ندارید، می‌توانید با بهینه‌سازی‌های نرم‌افزاری، عملکرد کارت گرافیک فعلی خود را بهبود دهید. در ادامه برخی از راهکارهای عملی و اثربخش برای افزایش عملکرد و راندمان بهترین کارت گرافیک های لپ تاپ را بیان کرده‌ایم.
همیشه درایور کارت گرافیک لپ تاپ را بروز نگه دارید. برای این کار کافیست به سایت سازنده کارت گرافیک سر بزنید. مدل کارت گرافیک‌تان را سرچ و آخرین درایور را روی دستگاه نصب کنید.
در لپ‌تاپ‌هایی که از گرافیک داخلی (Integrated) استفاده می‌کنند، رم را ارتقا دهید تا عملکرد گرافیکی بهبود یابد.
در تنظیمات ویندوز گزینه Performance Mode را تنظیم کنید.
برنامه‌های پس زمینه غیرضروری را غیرفعال کنید.
رزولوشن و تنظیمات گرافیکی بازی‌ها و نرم‌افزارها را کاهش دهید.
مزایا و معایب ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ
ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ یکی از دغدغه‌های کاربران، به‌ویژه گیمرها و طراحان گرافیکی است؛ اما این کار مانند ارتقای سایر قطعات ممکن است مزایا و معایبی داشته باشد که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم تا آگاهانه برای ارتقا کارت گرافیک اقدام کنید:
مزایای ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ
با ارتقای کارت گرافیک، اجرای بازی‌های سنگین، رندرینگ و ویرایش ویدئو با سرعت و کیفیت بهتری انجام میشود. حتی می‌توانید نرم‌افزارهای گرافیکی سنگین مانند Adobe Premiere،AutoCAD و Blender را راحت‌تر اجرا کنید.
دیگر نیاز نیست برای خرید لپ تاپ هزینه زیادی پرداخت کنید و با افزایش عملکرد کارت گرافیک می‌توانید چندسال دیگر از لپ تاپ‌تان استفاده کنید.
می‌توانید بازی‌ها را با فریم‌ریت (FPS) بالاتر اجرا و تنظیمات گرافیکی بالاتر برای آنها اعمال کنید.
پردازش در نرم افزارهای طراحی و ادیت ویدئو سریع‌تر انجام میشود.
معایب ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ
بسیاری از لپ‌تاپ‌ها، به‌خصوص مدل‌های معمولی و میان‌رده، از کارت گرافیک‌های لحیم‌شده (Soldered) روی مادربرد استفاده می‌کنند که قابلیت تعویض ندارند. فقط برخی لپ‌تاپ های گیمینگ و ورک‌استیشن‌های حرفه‌ای با ماژول MXM امکان تعویض کارت گرافیک را دارند.
خرید کارت گرافیک جدید، به‌ویژه مدل‌های قدرتمند، هزینه بالایی دارد. در صورت استفاده از eGPU، علاوه بر کارت گرافیک، نیاز به یک داک مخصوص نیز وجود دارد که هزینه کلی را افزایش می‌دهد.
برای اتصال eGPU، لپ‌تاپ باید درگاه Thunderbolt 3 یا 4 داشته باشد.
کارت‌های گرافیک اکسترنال به دلیل محدودیت پهنای باند Thunderbolt، عملکردی کمی پایین‌تر از کارت‌های گرافیک داخلی دارند.
گاهی اوقات کارت گرافیک جدید با لپ‌تاپ سازگار نیست و باعث مشکلات درایوری و سخت‌افزاری میشود.
برای ارتقا ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ دل، ایسوس، لنوو، hp و دیگر برندها باید لپ‌تاپ باز شود که این کار باید توسط متخصص انجام شود؛ در غیر اینصورت ممکن است دستگاه آسیب ببیند.
کارت گرافیک قوی‌تر اغلب مصرف برق بیشتری دارد و ممکن است باتری لپ‌تاپ زودتر خالی شود.
افزایش قدرت پردازشی باعث بالا رفتن دمای لپ‌تاپ میشود که در صورت نبود سیستم خنک‌کننده مناسب، می‌تواند عملکرد سیستم را تحت تأثیر قرار دهد.
هزینه ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لپ‌تاپ‌های معمولی و اداری که امکان ارتقا کارت گرافیک ندارد باید از کارت گرافیک اکسترنال یا (eGPU) استفاده کنند که قیمت آنها از ۵ تا ۳۰ میلیون تومان یا بیشتر متغیر است. علاوه بر این باید از داک اکسترنال (محفظه‌ای برای نصب کارت گرافیک دسکتاپ) استفاده شود که این کالاها اغلب بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان قیمت دارد.
لپ‌تاپ‌های گیمینگ و حرفه‌ای که دارای ماژول‌های گرافیکی جداشونده هستند، امکان تعویض کارت گرافیک را دارند پس باید کارت گرافیک مناسب‌شان را بخرند و هزینه نصب را به تکنسین پرداخت کنند. این هزینه‌هم با توجه به مدل کارت گرافیک و پیچیدگی کار متفاوت خواهد بود. همچنین برندهای مختلف هم قیمت متفاوتی دارند. برای مثال قیمت ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ دل با قیمت ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ ایسوس و ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ لنوو متفاوت است.
به‌طور کلی، تعویض کارت گرافیک داخلی در مدل‌های خاص هزینه‌ای بین ۵ تا ۳۰ میلیون تومان دارد، درحالی‌که راه‌حل eGPU هزینه‌ای بین ۲۰ تا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان خواهد داشت. بنابراین، قبل از اقدام به ارتقا، بهتر است هزینه‌ها را با قیمت خرید یک لپ‌تاپ جدید مقایسه کنید.
نکته: برآورد هزینه‌ها، در زمستان سال ۱۴۰۳ انجام شده است. بنابراین اگر در زمان دیگری این مطلب را مطالعه می‌کنید، به احتمال زیاد قیمت‌ها متفاوت خواهد بود.
نحوه ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ
ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ به نوع لپ‌تاپ و سخت‌افزار آن بستگی دارد. در ادامه نحوه ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ با اصلی‌ترین روش‌ها را بررسی می‌کنیم. ابتدا باید مطمئن شوید که کارت گرافیک لپ‌تاپ شما قابل ارتقا است یا خیر. این کار را به طور کامل در این مقاله آموزش دادیم و طبق روش‌های اعلام شده می‌توانید اقدام کنید. ابتدا باید روش ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ را مشخص کنید.
نحوه تعویض کارت گرافیک لپ تاپ
اگر کارت گرافیک قابل تعویض است باید اقدامات زیر را انجام دهید.
ابتدا کارت گرافیک جدید که با لپ‌تاپ شما سازگار است را بخرید.
حالا باید قاب پشت لپ‌تاپ را باز کنید تا به قطعات داخلی دسترسی داشته باشید و سپس قطعاتی مانند فن و هیت‌سینک را جدا کنید.
در مرحله بعد باید کارت گرافیک قدیمی را با مدل جدید تعویض کنید و سایر قطعات را سر جای خودشان ببندید.
سپس دستگاه را روشن کنید و درایور مناسب را روی ویندوز نصب و عملکرد کارت گرافیک را تست کنید تا از سلامت آن مطمئن شوید.
باز کردن لپ تاپ می‌تواند دستگاه را از گارانتی خارج کند و کوچک‌ترین اشتباه ممکن است به قطعات لپ تاپ آسیب بزند؛ پس اگر در این زمینه دانش و تخصص کافی را ندارید از یک متخصص برای تعویض کارت گرافیک کمک بگیرید.
ارتقا کارت گرافیک لپ تاپ با روش کارت گرافیک اکسترنال
اکثر لپ‌تاپ‌ها کارت گرافیک لحیم‌شده دارند که امکان تعویض آن را دشوار یا غیرممکن می‌کند. اگر لپ تاپ شما هم جزء این دسته است اقدامات زیر را برای ارتقا کارت گرافیک باید انجام دهید:
ابتدا کارت گرافیک اکسترنال مناسب را همراه با داک مخصوص آن تهیه کنید.
حالا باید کارت گرافیک را به داک متصل کرده و سپس آن را مانند هارد اکسترنال یا فلش مموری به لپ تاپ وصل کنید.
در نهایت برای افزایش کارایی و عملکرد باید درایور مخصوص را روی دستگاه نصب و تنظیمات دلخواه را اعمال کنید.
این تنظیمات را باید از بخش Setting و System اعمال کنید. بعد از باز کردن System گزینه Display را انتخاب و وارد بخش Multiple displays شوید. در نهایت باید روی Advanced graphics settings کلیک کرده و با انتخاب بخش Browse، کارت گرافیک جدید را انتخاب و تنظیمات را اعمال کنید.
جمع بندی
ارتقای کارت گرافیک لپ‌تاپ به میزان سازگاری سخت‌افزار و نیاز کاربر بستگی دارد. اگر لپ‌تاپ شما از کارت گرافیک قابل تعویض پشتیبانی کند، می‌توانید آن را به راحتی ارتقا دهید؛ اما در بسیاری از مدل‌ها این امکان وجود ندارد. در چنین شرایطی، استفاده از کارت گرافیک اکسترنال (eGPU) گزینه‌ای مناسب برای افزایش قدرت پردازشی گرافیکی است که هزینه بالایی دارد.
اگر تعویض سخت‌افزار ممکن نباشد، می‌توانید با روش‌هایی مانند آپدیت درایورها، افزایش رم، ارتقای SSD و تنظیمات بهینه، عملکرد گرافیکی لپ‌تاپ را بهبود ببخشید. در نهایت، بهترین روش ارتقا به نیازهای شما، نوع استفاده از لپ‌تاپ و بودجه‌ای که در نظر دارید بستگی دارد. از نظر شما چه اقدامات دیگری برای عملکرد بهینه کارت گرافیک وجود دارد؟
در این مطلب به بررسی اقتصادی ترین گوشی سامسونگ در سال ۲۰۲۴ می پردازیم
